Monday, October 25, 2010
Operasie gedoen!
Sunday, October 17, 2010
Die magtige Nylrivier
Ek is saam met 90 ander vreemdelinge ingeboek vir 'n dag van plesier en pret en baie opwinding op die Nylrivier by Jinja in Uganda. Ek was nou in Uganda en in Jinja wat die hoofstad van die wereld is vir "rafting" en kon nie regtig die kans laat verbygaan om die dag op die rivier te geniet nie. Daar is heelwat mense wat dieselfde idee gehad het en ons het 13 rafts volgemaak met 7 mense in elke raft plus 'n gids wat die agtste sitplek vul. Ek gaan saam met Nile River Enperience en hulle is baie goed georganiseerd. Die eienaar daarvan is 'n SAner, Deon, wat dit al vir 15 jaar doen. Op Jan se aanbeveling het ek geboek vir die Graad 3 uitstappie, maar hulle doen vandag net die graad 5 en 6 uitstappie. Teen my beter wete in gaan ek voort daarmee. As ek maar geweet het, sou ek na my vlakke van spanning geluister het en eerder gaan quadbike ry het langs die nyl. Dit was die ander ding op my to-do-list.
Ons is daar weg in trokke en het 'n volledige "briefing" gekry oor wat jy verkieslik moet aanhe en wat jy glad nie mag aanhe nie. Skoene, ringe, kameras en enigiets wat kan val of losraak word by die huis gelos. Die enigste ding wat jy in 'n waterdigte sak vir die guide gee is sonblok en baie daarvan. Vandag is eintlik koel op die Nyl, maar die wolke verklap nie die intensiteit van die ewenaarson nie. Ons deel op in groepies van 7. In ons groep is 'n Australier, twee van Engeland, drie van Amerika en ek van SA. Ons gids is van Uganda, Joman. Hy is baie ervare en vaar al die nyl se moeilikste stroomversnellings vir meer as ses jaar. Hy vat daagliks groepe. Nou vir die wat nie weet nie, stroomversnellings reg oor die wereld word ingedeel in graad 1 - 6 versnellings. Een is maklik en 6 is BAIE moeilik. Ons moet vandag twaalf rapids doen en een daarvan is 'n ses, drie is vywe en die res is dries en viers. Die Nyl is rof en die water vloei vinnig. Daar is min tyd vir opleiding vir ons sewe, maar Joman doen goed en vertel ons vinnig hoe om te roei en te reageer op bevele soos hold on, get down, up and paddle, forward right backwards left. Ons oefen selfs 'n paar flippe, want dit is angswekkend om onder die boot vasgedruk te word en mens moet weet hoe om uit te kom en jouself aan die tou op te hys en weer in die boot te kom. Ons is reg.
Ons gaan deur rapids 1 - 6 sonder enige probleme. Dit is groot en regtig scary en soos ek nou hier sit sal ek dit verseker nooit weer in my lewe waag nie. Ek het voor die tyd vir Jo gesms en erken dat ek regtig naar is van vrees vir die dag, maar steeds deurgedruk. Hoekom wonder ek nou nog!
Middagete gebeur op die rivier en hulle roei 'n restaurant boot nader wat 'n halwe pynappel vir elkeen vernuftig opkap en uitdeel. Dis heerlik. Ons kry ook water en glukose beskuitjies. Ons werk aan ons "tan" en geniet mekaar se geselskap. Joman is regtig 'n goeie gids. Ek sit agter langs hom en kan sien hoe hy die boot (14 voet rafter) manipuleer in elke rapid sodat ons nie flip nie. En ons is omtrent die enigste boot wat nooit geflip het nie. Joman is trots op ons en probeer meer waaghalsiger goed.
Na ete is daar net 4 rapids oor. No 9 is rof, maar gaan goed en toe is dit ons in tien! Joman het nou so baie geloof in ons roeivermoe dat hy besluit om die graad 6 rapid se waterval met ons aan te durf. As ek van sy plannetjie geweet het sou ek hom probeer uitpraat het, want ons was reeds moeg en ons konsentrasie min, maar daar was nie tyd vir dink nie. Ons het gedink ons gaan dieselfde roete afgaan as al die bote voor ons en toe verander die instruksie en ons roei na die gevaarlikste kant van die rapid en gaan oor 'n 5 - 6 meter waterval. Reguit vertikaal! Ek sit agter langs Joman en besef net ons is nie gereed hiervoor nie. Toe ons die watervlak onder tref val ek op my knie en enkel en val dit heel skeef. Onmiddellik krul ek van die pyn en kan nie regop kom nie, maar Joman bulder dat ons moet "up and forward" want ons moet nog twee branders in die rapid doen. Daar is nie tyd vir bestekopname maak nie en ek roei. Toe ons tot bedaring kom bewe ek soos 'n riet van die skok en besef my knie is af of net baie erg verstuit. Ek stel ondersoek in en sien nie 'n fraktuur of bloed nie. Gelukkig nie. Joman hoor my gekerm en is erg bekommerd, maar probeer my motiveer om net uit te hou en aan te hou. Ons is twee rapids ver van die einde af. Daar is 'n hospitaal boot op die rivier saam met ons en vele klein kayaks met ervare roeiers om die stukke op te tel na elke groot rapid. Maar die probleem is dat die hospitaal ook oor al die rapids moet gaan. Ek bly dus in ons boot tot by die einde, maar elke sekonde voel soos ure. Ek lag nou glad nie meer nie en die res van my groep is bekommerd. Ons was 'n heerlike groep met baie grappies. Baie van hulle is studente wat in Uganda by die Universiteit studeer.
Toe ek uit die boot moet klim besef ek hier is moeilikheid. Ek kan glad nie op my knie trap nie en huil sommer van frustrasie en baie pyn. Twee gidse help my die bult op na die voertuig en ons vertrek kamp toe. Daar het hulle 'n heerlike braai voorberei vir almal wat reeds gereed is. Ek kan nie eet nie. Ek wil net pynpille drink en wegkom van die rivier af. 'n Drywer vat my terug Jinja toe waar ek vir Badru kry by die Sunset Hotel. Ek sal in my lewe nooit genoeg vir Badru Senkuba kan bedank vir wat hy in die volgende 6 ure vir my beteken het nie. 'n Ugandees wat ek vir minder as 24 uur geken het. Ons ry terug Kampala toe en hy bel 'n vriend van hom wat 'n dokter is en die help my om Voltarens 100 mg pille by die noodapteek te kry. Dis reeds 22:00 toe ons in Kampala aankom en al die ander apteke is toe. Badru en 'n joernalis vriend van hom, Egris, vat my na my hotel toe en help my om na my kamer te sukkel. Hulle dra my letterlik, want die hotel het nie kamers op grondvloer nie en glad nie 'n hysbak nie. Ek het in die hele week geen hysbakke in Kampala gesien nie. Ek groet vir Badru en nooi hom SA toe. Hy het letterlik uit die hemel geval die afgelope twee dae en my so goed behandel, dit is net van die Here af.
Ek klim na twaalf in die bed. Bad is onmoontlik en gelukkig het ek wet wipes. Ek moet drie uur begin regmaak om my taxi 4 uur te kry lughawe toe. Ek wil my hare was en weet nog nie hoe ek dit gaan regkry nie, maar 'n boer maak 'n plan en ek skuifel agter 'n stoel in die kamer tot by die badkamer en kniel op my gesonde knie en was my hare en myself oor die bad. Teen 4 uur kom twee porters en help my teen die trappe uit ontvangs toe. Henry is die taxi man en hy is ook net die goedheid vanself. Op die lughawe gaan soek hy 'n rolstoel en is ek oppad na die vliegtuig.
Soos ek hier sit en tik op Johannesburg Internasionaal weet ek nou daar is 'n lewe agter die normale skerms van die lughawe wat ek nog nooit voorheen gesien het nie. Ek sit nou in SAL se kamer vir kliente met spesiale behoeftes. Meestal regtig ou mense wat in rolstoele vervoer word en 'n gestremde man. Ons word op die hande gedra. Hier is 'n hele afdeling wat net na ons omsien. Ek het die laaste halfuur van die vlug vanaf Entebbe na Johannesburg in Besigheidsklas gesit, want ek was badkamer toe en die hoof lugwaardin kon dit nie oor haar hart kry om te sien hoe ek sukkel om te beweeg nie. Plaas dat ek vroeer haar aandag getrek het! :-)
Ek word by 'n ander spesiale uitgang by die vliegtuig uitgevat en laat sak in 'n karretjie. Daar kry 'n uniformdraer my en laai my in 'n rolstoel en doen van daar af alles, van my bagasie kry, my deur customs sit, my bring tot by binnelandse vertrekke en oppad nog vir my 'n bottel water ook koop.
Ek kan net se dat ek dankbaar is en beindruk is met elkeen wat in die laaste 18 uur my pad gekruis het. Dankie, dankie, dankie. Mag julle baie geseend wees.
Nou is ek oppad huistoe.
Friday, October 15, 2010
Kampala en Jinja 15 Oktober 2010
Die pad is sleg soos wat ons nou al gesien het, maar Budru ry veel versigtiger as Samuel. Hy is 'n goeie toergids en verduidelik so ver soos wat ons ry. In Jinja vat hy my na die oorsprong van die Nyl en ons doen 'n sunset cruise op Lake Victoria. Dit is PRAGTIG! Daar is heelwat inheemse stalletjies en dit is net ongelooflik om te sien hoe sterk hierdie land se informale sektor is. Elkeen maak en verkoop iets. Ek koop oorbelle gemaak van piesangblare, krale van boontjies en 'n string klare van papier. Julle moet dit sien om te glo. Ook baie houtwerk. Ek koop 'n krokodil en 'n bootjie met twee roeiers in. Ek sal dit in my kantoor sit.
Ek nooi vir Budru vir ete by die hotel en hy is so beindruk hy bel 'n rits van sy vriende en ek moet met elkeen praat en my storie vertel. Almal was al in SA of het 'n droom om soontoe te kom. Ek nooi wild en wakker mense. Ons eet voorgereg en hoofgereg (regtig lekker) vir die finominale totale bedrag van R90 vir alles saam. Ons rand is lekker sterk hier in Uganda. Ek slaap weer in die Sunset Hotel en Jinja en kry weer presies dieselfde kamer (62). Dit kos 72000 shillings. Dit is R216 en sluit ontbyt in.
Nou is dit 16 Oktober 2010, en ek sit en wag dat die river rafting company my kom haal. Ek is erg opgewonde... Natuurlik is dit gevaarlik ook, so as ek dit miskien nie maak nie, weet dat ek dit baie geniet het! Dankie Teuns vir die aanbeveling.
Mag elkeen van julle wat hierdie lees die geleentheid kry om buite julle normale grense te beweeg. Dit is regtig die moeite werd. Ek het al so baie dinge hierdie afgelope week geleer oor myself en oor ander en sommer oor die wereld in die algemeen. Die ugandese is rustige, vriendelike, baie geduldige mense wat baie opgewonde is oor die lewe. Hulle gun mekaar die son wat op elkeen skyn en lag maklik en lekker. Hulle jaag nerens heen nie en is heel gemaklik om jou te laat wag. "You are most welcome" is die frase wat ek die meeste gehoor het.
Thursday, October 14, 2010
Jinja en Mbale: 12 - 14 Oktober 2010
Ons besoek heel eerste 'n klein gemeenskap waar die Federation sterk in plek is met hulle "saving scheme". Die opheffing in Uganda word hoofsaaklik gedryf deur die gemeenskap self en alles begin by die Federation wat die mense help om elke dag geld te spaar. Hulle hou baie goed boek van wat elkeen gespaar het en jy kan jou geld of 'n lening by die skema terugvat onder sekere reels wat goed toegepas word. Dit word alles gebruik vir opheffing hetsy 'n huis, 'n besigheid of dergelike dinge. Hulle gesindheid rondom opheffing is fantasties en presies wat ons in SA so sukkel om reg te kry. Hulle begin elke vergadering en elke spreker se inset met Ekwegatta - gamanyi! Die spreker se Ekwegatta en dan se al die mense in die vergadering: Gamanyi. Dit beteken: Ons eenheid is ons sterkte. Dan se hulle: Savings is power. Information is power. We are the problem, but we are the solution! So inspireer hulle mekaar en hou momentum. Elke savings scheme het net vrywilligers wat al die werk doen en bestaan uit verskillende komitees wat die boeke oudit, die geld insamel, die dissipline handhaaf, die vergaderings hou (daagliks!). Op foto twee hierbo is ons by Buma, 'n slum net buite Jinja. Ons besoek ook 'n tweede slum, Masese 3, wat by die Victoria Meer gelee is. Hier by duisende mense wat 'n bestaan uit visvang maak. Hulle het ook verskeie saving schemes. Ons is deur die plaaslike leiers ontvang en rondgewys.
Die volgende oggend het ons die Munisipaliteit van Jinja gaan besoek en met die Stadsklerk, Hoof Gemeenskapsdienste en Stadsbeplanner vergader. Dit was baie interessant om hulle begrotingsiklus te verstaan en te sien hoe hulle publieke deelname doen. Stadsbeplanning is steeds feitlik in sy kinderskoene as gevolg van die oorlog. Die dorpe in die suide het baie van die land se kapasiteit moes verskaf en duisende mense het suid gevlug toe die oorlog in die noorde uitbreek. Die oorlog is eers drie jaar terug verby en hulle sukkel steeds om die effek daarvan op die suide uit te klaar. Foto 1 hierbo wys ons vergadering in die stadsklerk se kantoor. Interessant is die rol wat hul burgemeester speel. Die hele gang het vol mense gestaan wat die BM kom sien.
Toe is ons na 'n bouperseel waar die slum grond gekry het vanaf die Mun en nou besig is om die eerste van 280 huise op te sit. Hulel bou drie verdieping skakelhuise vir ses families. Daar is tans geld vir 24 huise wat hulle binne een jaar wil klaarbou. Hier is almal rustig met die stadige tempo.
Vandaar is ons na Mbale nog 138 km noord van Jinja. Die 138 km neem meer as 4 ure om te ry op hierdie paaie. Dis 'n baie meer landelike area. Hier besoek ons die Munisipaliteit en kry 'n tydjie met die Burgemeester. Sy is egter haastig want daar is 'n bedrogondersoek aan die gang en sy moet gaan verduidelik aan die Nasionale Regering hoekom sekere van die slum dwellers nie die uitbetaling gekry het wat die Nasionale Regering in grants gegee het nie. Die strate in Mbale lyk nog slegter as Jinja s'n.
Ons spandeer die grootste deel van die dag om terug te ry Kampala toe. Ons stop op Jinja by die River Nile Resort en dit is pragtig. Die Nyl ontspring by Jinja en vloei van hier af Egipte en Meditereense See toe. Hier noem hulle dit die wit nyl. Dis op hom waar ek Saterdag gaan River Rafting doen. Ons sien ook die plek waar hulle bungi jumping doen, maar dit lyk uiters shaky. Dit sal ek maar eers los.
Nou is ons terug in Kampala. Ek het soveel goed geleer van hierdie mense. Die gesindheid van die armstes word uitgebeeld in die T-hemde wat die federasie dra: We are homeless, not hopeless. Hulle het 'n stem, want hulle is energiek, besig met die regte goed, spaar elke moontlik sent wat hulle maak uit huis besighede en werk vir 'n toekoms. Feitlik niemand is werkloos nie, want die federasie help elkeen heel eerste om 'n klein besigheid te begin. Katana wat ons vergesel op ons toer, is bv 'n ma en bly in 'n slum, maar sy het 'n tweedehandse klerebesigheid wat sy begin het. Sy doen goed genoeg om elke dag te spaar deur die skema. Die afwesigheid van alkohol en dwelms is hier opmerklik! Selfs die armstes van die armstes het visie vir die toekoms. Hulle sit nie terug en verwag en kritiseer nie, hulle laat dinge gebeur.
Ons ontmoet vanoggend die leierskap van die Federation en ook die Nasionale Regering (Minister). Vanmiddag twee urr vertrek ek terug Jinja toe om vanaand daar te slaap en more die Nyl aan te durf op 'n rafter. Ek sien baie uit daarna. Dan kom ek terug Kampala toe en vlieg ek Sondagoggend terug SA toe.
Groete is SA!
Monday, October 11, 2010
Uganda Exchange Programme 11 - 17 October 2010
Ons het gister ingevlieg na Entebbe waar die internasionale lughawe van Uganda is. Dit is 40 km buite Kampala (hoofstad van Uganda). Ons bly in die International 2000 Hotel in Kampala. Heel lekker. Die rit per taxi vanaf Entebbe het 90 minute gevat in baie druk verkeer en interessante padgebruikers. My eerste indrukke van Uganda is baie positief. Die mense is uitermatig vriendelik met die mooiste glimlagte permanent op hulle gesigte. Al wat jy die heeltyd hoor is lekker lag en "Welcome to Uganda".
Langs die pad besef ons 'n paar goed. 1. Hier is geen rommelstrooiery nie. Dis ongelooflik vir 'n stad met 1 miljoen inwoners. Nerens sien jy papiere of sakke le nie. Natuurlik verkoop hulle nie hul goed in plastieksakke nie, maar nogtans. Dis ooglopend skoon. 2. Hier is geen verkeersligte of enige vorm van verkeersregulering nie, maar die verkeer vloei vry. Elkeen ry net soos hy wil. Die meeste is groot 4x4's, taxi's (mini busse) en boda boda's (klein skoetertjies soos in Nepal) En dan is daar duisende stappende mense. Hier is nie sypaadjies nie en die mense stap in die pad, maar die bestuurders is geduldig en dit lyk nie of daar baie ongelukke is nie. Samual is ons drywer en lag net vir al die geluide wat ons maak elke keer as iemand skerp voor ons inry. Hy is nie bekommerd nie. Duidelik gewoond daaraan.
Vanoggend begin ons konferensie. Die organisasie wat ons genooi het is ACT Together en hier is ook verteenwoordigers van Urban Poor Federation and Slums Developement Institute. Ons gaan almal koppe bymekaar sit vir Urban Renewal.
3. Die plaaslike besighede is indrukwekkend. Vir die hele 40 km vanaf Entebbe tot by die hotel in Kampala, was daar plaaslike besighede langs die pad wat enigiets verkoop van kos, klere, selfoontyd, petrol, grondboontjies, elektriese toebehore en wat nog alles. Ons is half nege in die aand by hulle verby (plaaslike tyd) en hulle was in volle swang. Samuel se hulle is 24 uur per dag oop. Lyk of elkeen iets verkoop en 'n lewe maak. Die energie in die stad is opmerklik.
Ons aandete was ook interessant. Hulle braai piesang en sit 'n grondboontjiesous oor. Ek het dit probeer, maar nie ver gekom nie. Dis regtig nie lekker nie. Daar was groente en vis ook. Dit was lekker.
Nou ja, laat ek gaan werk! Daar is baie om te sien en te beleef. Ek skryf later weer.
Lekker dag vir almal in SA. Waardeer die voorregte wat ons daar het!
Thursday, October 7, 2010
Fietsry in Nieuwoudtville 1 - 3 Oktober 2010
'n Fees van familie 24 - 26 September 2010
Die Saterdag het ons die kanon gaan afvuur waarmee ons voorvader geskiet het. Na 200 jaar is die kanon gerestoureer en teruggesit op Kleinberg by Riviersonderend waar dit vermoedelik gestaan het. Ons het drie skote afgevuur en dit was indrukwekkend. Ons het maar 350 gram plofstof gebruik waar hulle 250 jaar terug meer as drie kilogram gebruik het. Dit was steeds baie hard met 'n bolling rook! Dit was veral lekker om die ervaringsgoed te doen saam met die familie. Dit maak geskiedenis lewendig en 'n besoek aan die Swellendam Museum baie opwindend.